Aile Hekimliği'nde "ölülere muayene" skandalı

Konya'nın Karatay ilçesinde görev yapan doktor Mustafa Ö., kısa zaman aralıklarında çok fazla hasta kaydı yapması ve aynı soyisimli kişileri art arda kaydetmesiyle dikkat çekti. Soruşturma sonucunda, poliklinik kayıtlarında ölen kişiler için muayene işlemleri yapıldığı belirlendi.

SORUŞTURMA VE TESPİTLER

Karatay İlçe Sağlık Müdürlüğü, İsmil Aile Sağlığı Merkezi'nde aile hekimi olarak görev yapan Dr. Mustafa Ö. ile hemşire Süreyya P.'nin bulunduğu poliklinikte 2023'ün mayıs, haziran ve eylül aylarındaki kayıtlarında kısa zaman aralığında çok hasta kaydı olduğu ve aynı soyisimli kişilerin fazlaca kaydedildiği iddiasıyla soruşturma başlattı.

ÖLEN HASTALAR İÇİN MUAYENE KAYITLARI

Soruşturma sırasında, obezite izlem listesinde bulunan ve Mayıs 2023'te ölen Emine Dudu Samancı'ya ölümünden sonra 15 kez, Haziran 2023'te ölen Ismihan Serttaş'a ise 9 kez muayene işlemi yapıldığı ortaya çıktı. Samancı'ya yapılan 15 işlemden 14'ünde tanı ve reçete olmadığı, 1 kaydında da tanısı olup reçetesi olmadığı belirlendi. Serttaş'ın ise 9 işlemden 8'inde tanı ve reçete olmadığı, 1 işlemde ise tanısı olup reçetesi olmayan işlem olduğu tespit edildi.

HEMŞİRELERİN DURUMU

Hemşire Süreyya P.'nin göreve gelmeden önce de İsmil Aile Sağlığı Merkezi'nde görevli hemşireler Tuğba C., ebe Özgül Ö., ebe Sümeyra O.'nun ölen kişilere muayene işlemi yapıldığında görevde oldukları belirlendi. Soruşturma aşamasında hasta izlem bilgilerinin İsmil Aile Sağlığı Merkezi bilgisayarlarından silindiği tespit edildi.

DOKTOR VE HEMŞİRE İFADELERİ

Soruşturma aşamasında ifadesine başvurulan ebe Deniz Z., "Şubat ayı ortalarında hemşire Süreyya P.'nin odasında otururken Dr. Mustafa Ö. odaya girdi. 'Süreyya benim bu ay muayene ortalamam düşük, bu yüzden izlem giriyorum. Sen de gir' dedi. Süreyya bu durumdan rahatsız oldu. Çünkü yapılan bu işlem maddi olarak hemşireleri etkilemiyor. Sadece Dr. Mustafa Ö.'nün muayene sayılarını etkiliyor. Mustafa Bey, ara ara Süreyya'yı 'İzlemleri giriyor musun?', 'Bugün kaç tane girdin?' gibi sorularla sıkıştırıyordu." dedi.

PANİK VE İŞLEMLER

Karatay Sağlık Müdürlüğü'nden inceleme için şubat ayının son 15 gününe ait yapılan tüm işlemlerin kaydı ve telefon numaralarının istenmesiyle Mustafa Ö.'nün paniklediğini anlatan Deniz Z., "Dr. Mustafa'nın, Süreyya'ya çıkardığı listedeki insanları arayıp İsmil Aile Sağlığı Merkezi'ne boy-kilo ölçümü için çağırdıklarını, gelemeyecek olanların listeleri yapılıp telefonla aranarak ilçe sağlık müdürlüğünden aranırlarsa 'Evet biz aile sağlığı merkezine gittik. Boyumuzu kilomuzu ölçtürdük' denmesi istediğini duydum." diye konuştu.

Aile Sağlığı Merkezi'nde görevli tanık olarak ifadelerine başvurulan diğer 10 kişi de benzer beyanlarda bulundu.

ŞAHSİ HUSUMETLER VE SİSTEM HATALARI

Soruşturma aşamasında ifadesi alınmak istenen Dr. Mustafa Ö., ilk önce müfettişlerden soruşturmaya dair evrakları istediği, evraklar olmadan ifade veremeyeceğini söyledi. İlk savunmasında, "İl ve ilçe sağlık müdürlüğü yetkilileri benden kaynaklı olmayan şahsi husumetlerini mevzuata saklanarak gerçekleştiriyorlar. Sistematik olarak mobbinge maruz kalıyorum. Herkesin hatası hatta yanlışı olabilir. İdare müfettişleri yönlendirip bana suçlu muamelesi yapıyor." dediği kaydedildi.

Müfettişlere daha sonra yazılı savunmasını sunan Dr. Mustafa Ö., kendisine yöneltilen iddiaları reddederek, hasta girişlerini hemşire Süreyya P.'nin yaptığını öne sürdü. "Bana ait ana bilgisayarı Süreyya P. kullanıyordu. Ölü insanlara muayene girişini de ben tespit ettim. Hemşireyi bu konuda yazılı olarak uyardım. Sistem sürekli hata veriyordu. Ölü insanları yaşıyor gibi önüme getiriyordu. Ölü insanların kimlik numarası girildiğinde her türlü muayene ve izleme izin veriyordu. Yapılan izlemlerin silme konusunda şubat ayı verilerinin tamamını hemşire Süreyya P. girdi." dedi.

HEMŞİRE SÜREYYA P.'NİN SAVUNMASI

Hemşire Süreyya P., "Şubat ayında Dr. Mustafa Ö., odama gelerek muayene ortalamasının düşük olduğunu izlem gireceğini söyledi. Bana hastaların bilgilerinin olduğu bir kağıt verdi, bu kişilere de obezite izlem girmemi söyledi. Dr. Mustafa Ö.'nün maaşının en yüksekten alması için muayene ortalamasının yüzde 76 olması gerekiyor. Bu yüzden izlem girilmesinin bana bir maddi kazancı olmuyor. Bu işlem için de doktordan bana bir para geçişi olmuyor. Doktorun verdiği bilgilere göre obezite ve kadın izlemelerini girdim. Verilerin asılsız olduğunu bilmiyordum. Mustafa Ö. sürekli verileri kontrol ediyordu. Veriler girilmediği ya da geç girildiğinde bana mobbing uyguluyordu. Bana karşı davranışı ve üslubu değişiyordu. Bu durumdan çok rahatsızdım. Bana hemşiresi gibi değil, emri altında çalışan bir işçi gibi davranıyordu. Karşılaştığım tutumların son bulması adına istediği verileri girmeye başladım." dedi.

SORUŞTURMA VE SONUÇLARI

Soruşturma sonucunda, müfettişlerin tuttuğu soruşturma tutanağında şu görüşlere yer verildi:

"Soruşturmanın bu aşamasında, vatandaşlar yoğun bir şekilde Dr. Mustafa Ö., hemşire Süreyya P., hemşire Asiye B.H. tarafından aranarak aile sağlığı merkezine boy-kilo için davet edilmiş, gelemeyecek durumda olanlar için 'müdürlükten veya bakanlıktan aranırsanız, aile sağlığı merkezine gittik boy-kilo ölçtürdük deyin' denilmiştir."

"İfadelerde anlaşıldığı üzere bu yoğun aramalarda bazı vatandaşların vefat ettiğine tesadüf edilmiş ve Dr. Mustafa Ö. tarafından bu vefat tarihinden sonraki işlemlerinin silinme cihetine gidilmiştir. Bu durum Dr. Mustafa Ö. tarafından işlem yapıldığı belirlenip, soruşturma aşamasında da tarafımızca tespit edilmiştir."

"Anlaşılmaktadır ki bazı resmi veriler üzerinden kazanç sağlanmasına rağmen, sonrasında veri silinmesinden çekinilmemiştir. İfadeler alınma aşamasında Dr. Mustafa Ö.'nün 8 aydır beraber çalıştığı Süreyya P.'yi 12 konuda uyaran yazı kaleme alınmış ve müdürlüğümüze gönderilmiştir. Bu uyarı metninde 'ölü insanlara izlem girdiğiniz' noktasında hemşire Süreyya P.'nin uyarıldığı ve bu uyarının soruşturma aşamasında yapılmasının manidar ve sorumluluğu üzerinden atma gayreti olarak değerlendirilmiştir."

"Dr. Mustafa Ö.'nün muayene ortalaması yüksek tutularak destek ödemesinden faydalanmayı amaç edinmiştir. Hasta ortalamasının düşük olmasından bahisle yanında çalışan personellere baskı yapıp, bu yönde rutin aralıklarla bazı kişilerin haberi olmaksızın obezite izlem yapılması yönünde talimatlarının olduğu ifadelerle sabittir."

Tamamlanan soruşturma dosyası, Dr. Mustafa Ö. ve poliklinikte görevli hemşire Süreyya P. hakkında idari soruşturma açılması için Konya Valiliği, adli soruşturma için de Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderildi.